O financiamento dos medios de comunicación é unha das grandes materias pendentes do Goberno galego dende hai tres décadas, cando en tempos de Gerardo Fernández Albor e Xosé Luís Barreiro Rivas a Xunta emprendeu a sinatura de convenios bilaterais coas empresas editoras para a publicación de determinados contidos a cambio de fondos da Administración.

Esta práctica implantouse definitivamente durante a etapa de Fraga, mantívose co bipartito e continuou co gabinete de Alberto Núñez Feijóo, aínda que tanto o actual Executivo como o de PSdeG e BNG prometeran reformular este xeito de proceder cunha lei específica. Unha das últimas operacións neste eido implicou destinar máis de 200.000 euros para a compra de reportaxes e entrevistas en catro medios de comunicación.

O 27 de marzo de 2015, dous meses antes das eleccións municipais, a daquela Consellería de Economía e Industria -tamén competente en materia de Emprego dende a última remodelación- asinou convenios de colaboración con catro editoras de diarios impresos para comprometer a publicación de contidos sobre a súa actividade ata finais de ano. Estes acordos, habituais neste departamento, difiren dos anteriores por ter maior concreción, chegando a especificar o xénero xornalístico co que se abordarán as novas pactadas e o número das mesmas.

O convenio de maior contía foi asinado con La Voz de Galicia por 114.802,84 euros "para elaborar e publicar información relacionada con estratexias, programas e iniciativas da Consellería que resulten de interese para a cidadanía". Implicou a elaboración dun "mínimo de cinco monográficos Obxectivo Emprende" ou, no seu defecto, "cinco reportaxes en materia de emprendemento, internacionalización e innovación" vinculados ao labor do Goberno.

Estes acordos difiren doutros anteriormente asinados pola mesma Consellería en que desta volta se especifica a cantidade de reportaxes ou entrevistas a realizar sobre a súa actividade

Nunha liña semellante, Industria acordou a publicación de "texto, monográficos ou gráficos" nun "mínimo de 3 reportaxes ou entrevistas en materia de innovación, internacionalización ou eficiencia enerxética" no Faro de Vigo. Este convenio, no que se incluíu a "organización dun foro con empresarios sobre un tema de interese económico e empresarial coorganizado pola consellería", financiouse con 59.781 euros. A continuación en importe situouse o convenio asinado con El Progreso, diario no que, por 27.034,83 euros, o Goberno conveniou a publicación dun "mínimo de 10 reportaxes ou entrevistas" vinculadas á Consellería.

Tanto o actual Goberno como o bipartito comprometeron pero non cumpriron regular por lei a relación cos medios de comunicación

O paquete de acordos completouse co asinado coa Editorial Compostela, editora de El Correo Gallego, que por 11.803,94 euros pactou a publicación de "3 páxinas de información sobre estratexias, programas e iniciativas" da Consellería. No mesmo convenio inclúese a organización dun "foro empresarial sobre a Industria 4.0" e a "organización e emisión dun programa de debate sobre un tema de interese económico e empresarial" na canle de televisión do grupo.

Aínda que estes acordos se remontan á  primavera de 2015 veñen de ser incorporados hai escasas datas ao rexistro público de convenios, creado e mantido ao abeiro da lei de transparencia do ano 2006. Como informou Praza Pública, este rexistro estivo sen ser actualizado dende abril do ano pasado, un freo na información que o Goberno galego atribúe a carencias de persoal.

Investigación xudicial en Euskadi

Unha práctica semellante en Euskadi desembocou no coñecido como 'caso Noticias'

A inserción de información pagada nos medios de comunicación, figura diferente á do patrocinio ou á dos espazos publicitarios, chegou a Galicia 'importada' nos anos 80 dende Euskadi, toda vez que o Goberno galego da época imitou as prácticas que na altura xa despregaba o PNV. En Euskadi, precisamente, estes pagamentos a cambio de información están baixo a lupa da Xustiza a raíz dunha denuncia do deputado de UPyD no Parlamento vasco, Gorka Maneiro, que desembocou no que xa é coñecido como 'caso Noticias', en referencia ao grupo informativo co que o Executivo peneuvista pechou boa parte destes acordos.

Como veu informando eldiarionorte, unha das primeiras consecuencias políticas deste caso foi a dimisión do xefe de prensa do lehendakari en outubro de 2015 tras ser citado en calidade de imputado. Na súa declaración ante a xuíza, esta mesma semana, o exdirector de comunicación argumentou que os acordos implicaban patrocinios legais, e non publicidade gobernamental encuberta.

Menos que o pasado ano, pero unha cantidade substancial. O pasado 12 de xuño a Consellería de Economía e Industria estampou a sinatura en cinco acordos con outras tantas empresas editoras de diarios impresos de Galicia. Tratábase de senllos convenios polos que estas compañías se comprometían a publicar nos seus xornais información oficial deste departamento do Goberno galego durante un período determinado de tempo. A cambio desta publicación, o departamento que dirixe Francisco Conde achégalles un montante económico inferior ao dunha operación semellante coñecida hai xusto un ano, que ascendía a 600.000 euros, pero, así e todo, aínda está por riba dos 200.000.

Foron, nomeadamente, 229.623,25 euros os achegados por Industria a estas empresas para información pagada presentada cun formato semellante ou mesmo idéntico ao das pezas xornalísticas habituais. Nos cinco casos as editoras asumen formalmente o compromiso de "difusión de contidos de interese para a sociedade galega sobre actuacións relacionadas co ámbito competencial da Consellería.

Neste reparto a cabeceira máis beneficiada pola achega pública é La Voz de Galicia, con 110.774 euros. A continuación, con practicamente a metade, sitúase Faro de Vigo, ao que lle corresponderon nesta asignación 59.436,75 euros. Xusto despois está El Progreso, que recibe nesta ocasión 26.117,25 euros. Pechan a lista La Región de Ourense, cun convenio de 17.848 euros, e La Capital, empresa editora de El Ideal Gallego, con 15.447,25 euros.

Este xeito de repartir os fondos entre a prensa é unha constante no Goberno galego dende os anos 80

Este xeito de repartir fondos entre a prensa é unha constante no Goberno galego dende os anos 80, cando os primeiros gobernos autonómicos importaron unha práctica que xa era realizada en Euskadi polos Executivos do PNV. Este modelo de financiamento expandiuse e asentouse durante os gobernos de Manuel Fraga e continuou sen variacións durante os seguintes gabinetes, o do bipartito PSdeG-BNG e o de Alberto Núñez Feijóo. Estes dous últimos gobernos coinciden, ademais, en que prometeron a aprobación dunha lei de publicidade institucional que regulase este tipo de prácticas sen que, polo momento, vise a luz.

Esa lei, precisamente, foi prometida polo propio Feijóo por última vez no debate de política xeral de 2013, se ben aínda non se aprobou oficialmente trámite ningún. A normativa de publicidade institucional é unha reivindicación histórica de colectivos profesionais como o Colexio Profesional de Xornalistas de Galicia, que vén reclamando ademais que os subsidios á prensa estean ligados a factores como o emprego de calidade ou o uso da lingua galega e non aos contidos da información. Asemade, o Consello de Contas censurou en numerosas ocasións este xeito de financiar a prensa.

Reportaje; Las raíces de la corrupción Política del PP en ...